گرامر n-Deklination

درسنامه جامع (n-Deklination)

۱. مفهوم کلی n-Deklination

در حالت کلی، اکثر اسامی مذکر (Maskulinum) در زبان آلمانی صرف عادی خود را دارند. اما تعدادی اسم مذکر – و در موارد کم‌تری اسامی دیگر – در حالت Akkusativ، Dativ و Genitiv به انتهای خود یک -n یا -en می‌گیرند. این حالت ویژه همان n-Deklination است.

نکته: اسامی که شامل n-Deklination می‌شوند، در حالت Nominativ (حالت فاعلی) معمولاً بدون –n یا –en ظاهر می‌شوند؛ اما در بقیه حالت‌ها (Akkusativ، Dativ، Genitiv) حرف –n یا –en به پایان اسم اضافه می‌شود.

2. اکثر اسامی مذکر که به –e ختم می‌شوند

der Junge (پسر) در حالت Akkusativ، Dativ، Genitiv به صورت den Jungen / dem Jungen / des Jungen صرف می‌شود.

 مثال دیگر:

der Kunde (مشتری)، که می‌شود den Kunden، dem Kunden، des Kunden.

3. اسامی مذکر که به یک گروه معنایی خاص تعلق دارند

گروه حیوانات نر: مثل der Löwe (شیر نر)، در حالت‌های دیگر den Löwen، dem Löwen، des Löwen.

گروه انسان‌ها یا حرفه‌ها: مثل der Student (دانشجو)، در حالت‌های دیگر den Studenten، dem Studenten، des Studenten.

اسامی ملیت‌ها: مثل der Deutsche (آلمانی)، که در حالت دیگر می‌شود den Deutschen، dem Deutschen، des Deutschen.

4. برخی اسامی مذکر که با –ent، -ant، -ist، -oge، -at و… پایان می‌یابند

der Praktikant → den Praktikanten، dem Praktikanten، des Praktikanten

der Journalist → den Journalisten، dem Journalisten، des Journalisten

der Biologe → den Biologen، dem Biologen، des Biologen 

5. موارد استثنا و اندک دیگر

der Mensch → den Menschen، dem Menschen، des Menschen

der Nachbar → den Nachbarn، dem Nachbarn، des Nachbarn (توجه داشته باشید که Nachbar برخلاف ظاهرش در گروه n-Deklination قرار دارد.)

6. نحوه تشخیص n-Deklination

۱) بیشتر اسامی مذکر که در حالت مفرد به –e ختم می‌شوند و اشاره به یک فرد یا موجود زنده دارند، غالباً در گروه n-Deklination قرار می‌گیرند.

۲) اسامی با پسوندهای –ent، -ant، -ist، -oge، -at و … در حالت مفرد Nominativ اغلب به n-Deklination تعلق دارند.

۳) اسامی خاص مانند Mensch، Nachbar، Bauer نیز این قاعده را دنبال می‌کنند.

نکته تشخیص: اگر مطمئن نیستید که اسمی در گروه n-Deklination قرار دارد یا نه، بهتر است آن را در فرهنگ لغت جستجو کرده یا به مثال‌های کتاب‌های آموزشی رجوع کنید.

7. مثال‌های زیاد از n-Deklination در حالت‌های مختلف

۱) der Student (دانشجو):

Nominativ: der Student (دانشجو) 

Akkusativ: ich sehe den Studenten (من آن دانشجو را می‌بینم)

Dativ: ich gebe dem Studenten das Buch (من آن کتاب را به دانشجو می‌دهم)

Genitiv: das Buch des Studenten (کتاب دانشجو)

۲) der Kunde (مشتری):

Nominativ: der Kunde

Akkusativ: ich bediene den Kunden (من به آن مشتری خدمات می‌دهم)

Dativ: ich antworte dem Kunden (من به مشتری پاسخ می‌دهم)

Genitiv: die Zufriedenheit des Kunden (رضایت مشتری) 

۳) der Junge (پسر):

Nominativ: der Junge

Akkusativ: ich sehe den Jungen (من آن پسر را می‌بینم)

Dativ: ich gebe dem Jungen das Spielzeug (من آن اسباب‌بازی را به پسر می‌دهم)

Genitiv: das Zimmer des Jungen (اتاق پسر)

۴) der Löwe (شیر نر):

Nominativ: der Löwe

Akkusativ: ich beobachte den Löwen (من آن شیر را زیر نظر می‌گیرم)

Dativ: ich helfe dem Löwen (من به آن شیر کمک می‌کنم)

Genitiv: die Stimme des Löwen (صدای شیر)

۵) der Nachbar (همسایه):

Nominativ: der Nachbar

Akkusativ: ich besuche den Nachbarn (من به دیدن همسایه می‌روم)

Dativ: ich gebe dem Nachbarn die Post (من نامه را به همسایه می‌دهم)

Genitiv: das Haus des Nachbarn (خانه همسایه)

8. نکات ویژه و استثنائات

۱) در حالت جمع (Plural) اکثر این اسامی هم با –n یا –en جمع بسته می‌شوند. مثلاً:

der Student → die Studenten

der Mensch → die Menschen

۲) برخی اسامی با وجودی که به –e ختم می‌شوند، جزو n-Deklination نیستند. مثلاً der Name حالت‌های مختلفی دارد (Akkusativ: den Namen، Dativ: dem Namen، Genitiv: des Namens)، اما جمع آن die Namen است. بنابراین اسم Name نیز از نوعی تغییر پیروی می‌کند که شباهت زیادی با n-Deklination دارد اما در جزئیات (مثلاً در Genitiv) به‌جای -en از -ens استفاده می‌کند. بنابراین می‌توان گفت Name هم نوعی «hybride Form» به شمار می‌رود.

۳) گاهی نام‌های ملیت مانند der Franzose (فرانسوی) در این گروه قرار می‌گیرند و همان الگوی –n را دنبال می‌کنند: den Franzosen، dem Franzosen، des Franzosen.